Có lẽ sau Seagames tại Singaopre vừa rồi, chúng ta những người đam mê bóng chuyền mới được nghe nhiều ý kiến hay đọc được các bài báo đề cập đến việc ứng dụng khoa học kỹ thuật trong thi đấu, khi mà đội tuyển Nam và Nữ cùng đi đến trận chung kết, nhất là sự xuất sắc của đội tuyển Nam nhưng cũng từ đó để thấy được những thiếu xót của cả 2 đội tuyển với những việc cần làm để có thể tiến xa hơn trên đấu trường châu lục.
Một chút tản mạn về Data Volleyball
10/07/2015
Có lẽ sau Seagames tại Singaopre vừa rồi, chúng ta những người đam mê bóng chuyền mới được nghe nhiều ý kiến hay đọc được các bài báo đề cập đến việc ứng dụng khoa học kỹ thuật trong thi đấu, khi mà đội tuyển Nam và Nữ cùng đi đến trận chung kết, nhất là sự xuất sắc của đội tuyển Nam nhưng cũng từ đó để thấy được những thiếu xót của cả 2 đội tuyển với những việc cần làm để có thể tiến xa hơn trên đấu trường châu lục.
Điều đó làm tôi nhớ lại năm 2013 khi Denmark giành quyền đăng cai Vòng chung kết Bóng chuyền Nam Châu Âu. LĐBC Denmark lúc đó đã có 1 bước đi táo bạo là mời các chuyên gia của Data Project tại Italia đến thủ đô Copenhagen giảng dạy, và thiết lập hệ thống thống kê bằng các phần mềm vi tính để sử dụng trong việc luyện tập và thi đấu (Click&Scount, Data Volley, Data Video, E-scoresheet, Video Sharing…) nhằm giúp phát triển môn bóng chuyền tại quốc gia này. Ở Denmak bóng chuyền là môn thể thao đứng sau bóng đá, bóng ném, cầu lông, bóng bàn, xe đạp, golf, một vài môn nữa… rồi mới tới bóng chuyền. Tất cả các cầu thủ từ phong trào đến giải vô địch quốc gia đều là học sinh, sinh viên hay những người bình thường đang làm việc để sinh sống. Bóng chuyền chỉ đơn giản là niềm đam mê. Cả đội tuyển chỉ có 4,5 cầu thủ thi đấu chuyên nghiệp tại nước ngoài nhưng LĐ đã cho thấy được sự chuyên nghiệp cũng như ham học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn.
.jpg)
Kitatipong cùng đội ngũ giám sát hỗ trợ HLV Monchai trong trận chung kết đội tuyển nam Thái Lan gặp Việt Nam.
Tôi tham dự khóa học năm 2013, nhận thấy được sự bổ ích của việc áp dụng các chương trình phần mềm này nên sau đó tôi đã dịch cẩm nang sử dụng (user manual) cũng như cách cài đặt chương trình phần mềm ” Click & Scout” và gửi cho trang volleyball.vn nhằm phổ biến đến những người đam mê tại Việt Nam. Đây là 1 chương trình phần mềm với giao diện và thao tác đơn giản trên Ipad hay laptop. (Cho đến giờ theo tôi biết được thì chỉ có 1 người sử dụng đó là chú Huỳnh Thúc Phong, phó hiệu trưởng trường năng khiếu Olympic, nhưng chú cũng chỉ dùng cho việc nghiên cứu và giảng dạy).
Hướng dẫn cho chúng tôi lúc đó là Gianni Cirillo - Giám đốc thương mại của Data Project khi giảng dạy đã đưa ra 1 ví dụ hết sức cụ thể là trong trận chung kết Nam Olympic 2012 giữa Brazil và Russia, Brazil cầm chắc chiến thắng khi dẫn trước Russia 2-0 và ở set thứ 3 họ cũng đã tiến đến điểm kết thúc trận đấu (match point) vài lần thì bất ngờ với sự xuất sắc của phụ công (middle blocker) Muserskiy (13) khi anh chuyển qua vị trí đối chuyền (opposite) Russia thi đấu quật cường thắng lại 29-27 ở set thứ 3 rồi tiếp đà khí thế đó Muserskiy dẫn dắt Russia thắng luôn 2 set còn lại. Đây được coi là 1 trận đấu kinh điển của bóng chuyền hiện đại mà có lẽ nhiều năm sau sẽ còn nhắc tới. Nếu là 1 người hâm mộ bóng chuyền đơn thuần có thể dễ dàng thấy được là do Muserskiy thi đấu quá hay, hay do hlv Alekno (Russia) chơi bài liều khi không còn gì để mất khi dùng phụ công xuất sắc của mình chuyển qua vị trí đối chuyền,nhưng với con mắt của những nhà chuyên môn thì họ biết rằng 3 chuyên gia phân tích của Brazil ngồi trên băng ghế chỉ đạo cùng 2 chuyên gia phía sau sân không thể tìm đâu ra được các thông số dữ liệu của Muserskiy ở vai trò Opposite nên không thể có những chỉ đạo kịp thời để ngăn chặn anh trên sân.
Vậy thì Data volley quan trọng như thế nào đến kết quả của 1 trận đấu?
Tôi may mắn quen nhà phân tích trận đấu (hay còn gọi là Scoutman) Francesco Oleni (Italia) năm 2013 khi LĐBC Denmark mời anh qua giúp đỡ đội tuyển quốc gia tại vòng chung kết giải bóng chuyền Nam Châu Âu. Năm 2014 lại được anh trực tiếp hướng dẫn đoàn chúng tôi tại Kotowice-Poland nhân dịp đoàn đi xem và học hỏi tại World Championship. Hè năm 2015 này anh lại nhận lời mời giúp đội tuyển Denmark tại vòng loại giải vô địch Châu Âu đang diễn ra trong tháng 7 và 8 này. Anh hiện đang làm việc cho CLB PGE Skra, đây là CLB hàng đầu của Poland qui tụ nhiều cầu thủ của các đội tuyển quốc gia khác nhau, trong đó có 4 tuyển thủ Poland vừa giành chức vô địch thế giới năm 2014. Là một nhà Scoutman chuyên nghiệp và có tiếng trong giới Scount nên tôi có dịp trò chuyện và có một số câu hỏi dành cho anh nhằm gửi tới các bạn đam mê bóng chuyền.
Cùng với Scoutman Francesco trước trận đấu vòng loại Vô Địch Châu Âu giữa Denmark-Poland ngày 5/7. (Poland tham dự Vòng loại Châu Âu với đội hình 2, đội hình 1 đang tham dự World League)
1. Data Volley là gì?
Data Volley là chương trình phần mềm hay nói đúng hơn là 1 ”công cụ” phục vụ trong việc luyện tập và thi đấu. Nói 1 cách đơn giản, Data Volley kết hợp với Data Video giúp cho hlv và cầu thủ nhận thấy được điểm mạnh và yếu của từng cá nhân hay cả đội bóng bằng những thông số kỹ thuật và hình ảnh qua từng trận đấu.
2. Tại sao Volley Data lại quan trọng đối với BC hiện đại?
Vì Data Volley là những con số thực được thu thập trong quá trình luyện tập cũng như thi đấu.Những con số,dữ liệu được thu thập luôn phản ánh môt cách chính xác nhất tất cả những gì đã và đang diễn ra trong suốt 1 thời gian dài đối với từng cá nhân cũng như đội bóng.
3. Mục đích chính Volley Data là để thăm dò đối phương hay để làm cho đội của mình tốt lên?
Cả 2.Việc thăm dò nói lên những gì đang diễn ra trân sân đấu và mỗi cầu thủ phải hiểu được tại sao mình lại lựa chọn thực hiện hành động hay giải pháp này mà không thực hiện hành động hay giải pháp khác.
4. Data Volley được dùng như thế nào trong việc luyện tập?
Nhờ Data Volley mỗi cầu thủ sẽ nhận thấy điểm mạnh và yếu của mình qua các thông số kỹ thuật cũng như qua Video
Bạn không thể nào thực hiện tốt các tình huống khi bạn không biết phải thực hiện như thế nào và trong trường hợp nào và phải phản ứng ra sao với các tình huống khác nhau
Hay nói 1 cách khác nếu không có Data Volley tất cả các hành động của chúng ta chỉ là cảm tính
5. Data Volley được sử dụng như thế nào trong việc phân tích cũng như chuẩn bị trước trận đấu?
Data Volley được dùng để nghiên cứu kỹ năng của từng cá nhân cũng như của cả đội, vừa của đối phương vừa của đội mình
6. Data Volley được sử dụng và phân tích như thế nào khi trận đấu đang diễn ra?
Điều quan trong nhất trong trận đấu là Scoutman thu thập được những dữ liệu tốt cũng như tiên đoán được những tình huống sắp sửa xảy ra, đối phương muốn áp đặt lối chơi nào. Và những thông tin này sẽ được chuyển tiếp tức thời đến hlv để có những điều chỉnh kịp thời trên sân.
7. Bao nhiêu % hay bao nhiêu điểm trong 1 trận đấu có sự liên quan trực tiếp đến Data Volley?
Như đã thấy Data Volley rất quan trọng nhưng nó cũng chỉ là 1 công cụ, chính những cầu thủ trên sân mới là người quyết định.Nếu các cầu thủ có sự chuẩn bị chu đáo với các thông số kỹ thuật của Data Volley cũng như với sự trợ giúp của Data Video để xem lại các tình huống tương tự đã diễn ra thì Data Volley ảnh hưởng trực tiếp từ 2-3 điểm ở mỗi set đấu (khoảng 9-15 điểm của mỗi trận đấu).
8. Tại sao các đội bóng lại đầu tư nhiều vào Data Volley?
Vì Data Volley là 1 công cụ giúp chúng ta làm việc nhanh hơn và chính xác hơn. Với Data Volley chúng ta sẽ biết được điểm mạnh và yếu của từng cầu thủ cũng như từng đội bóng với chỉ vài cú nhấp chuột
Tôi cũng vừa có dịp trao đổi với Gianni Cirillo, cuối tháng 6 này Gianni cũng có mặt ở Thailand để giúp đỡ và chuyển giao công nghệ về Data Project cao cấp cho LĐBC Thailand nhân dịp World Grand Prix. Gianni cho biết khi bất kỳ 1 liên đoàn ở 1 quốc gia nào nào có nhu cầu sử dụng các chương trình phần mềm của Data Project, thì các chuyên gia của Data Project sẽ rất sẵn sàng tới từng quốc gia để giúp đỡ và hướng dẫn cũng như chuyển giao công nghệ vì đó cũng là 1 cách để họ bán sản phẩm phần mềm của mình.
Data Project hiện được sử dụng rộng rãi ở các quốc gia có nền BC tiên tiến như Poland, Italia, Brasil,USA… và gần chúng ta là Thailand. Hơn 90% các đội tuyển quốc gia trên thế giới sử dụng các chương trình phân tích của Data Project.Đợt Seagames vừa rồi dù chỉ coi qua Youtube nhưng tôi cũng thấy được BHL Thailand dùng phầm mền Click & Scout bằng Ipad trên băng ghế chỉ đạo và Data Volley phía sau sân đấu.
Và đặc biệt các phần mềm không mắc tiền như chúng ta thường nghe nói.
“Click & Scount” chỉ tốn từ 49 usd cho 1 licens (1 máy được cài đặt phần mềm trong vòng 1 năm). Đây là 1 phần mềm phổ thông, tất cả các đội bóng ở mọi cấp độ đều có thể dễ dàng sử dụng.
Data Video 2007 thì có giá từ 199 usd và Data Volley 4 thì có giá từ 799 USD cho 1 licens, những phần mềm này đòi hỏi phải có chuyên gia hướng dẫn.
Lời kết
Tôi may mắn được đi nhiều nơi, xem được nhiều trận đấu bóng chuyền đỉnh cao, gặp được nhiều cầu thủ mình yêu thích. Tôi cũng dùng nhiều thời gian trong việc học hỏi cũng như tìm hiểu về bóng chuyền đỉnh cao, nhưng khi ngồi trò chuyện với Francesco về việc ứng dụng khoa học kỹ thuật trong BC thì mới thấy được sự hiểu biết của mình chỉ là con số 0. Bóng chuyền đỉnh cao hiện tại giống như 1 cuộc đua xe Formula 1, khi tất cả các thông số đều được cập nhật và tính toán, tất cả các động tác của các vđv đều được quan sát và lưu giữ.
Francesco làm việc hàng ngày tại CLB PGE Skra với các cầu thủ đẳng cấp thế giới như Wlazly (MVP của World Championship 2014) hay Winiarski (đội trưởng đội tuyển Poland vô địch thế giới), chủ công Facundo Conte, chuyền 2 Nicholas Uriarte của tuyển Argentina. Đây đều là những cầu thủ mà bất cứ CLB nào trên thế giới đều mong muốn. Công việc của anh là ví dụ như để chuẩn bị cho 1 trận đấu vào cuối tuần thì anh phải xem và phân tích ít nhất 10-12 trận đấu của đối phương trước đó rồi tổng hợp tất cả các dữ liệu. Trước trận đấu 1 ngày, từng cầu thủ,hlv và anh sẽ ngồi và phân tích và đưa ra từng phương án phù hợp nhất đối với mỗi tình huống có thể xảy ra.
Poland có giải VĐQG (Plus Liga) hấp dẫn nhất thế giới, cũng là quốc gia mà môn bóng chuyền là môn thể thao số 1 chứ không phải bóng đá.
Các bạn có thể tham khảo thêm về các phần mềm bóng chuyền trên Data Project cũng như cách hưóng dẫn và cài đặt “Click& Scount” bằng những đường link sau
http://www.dataproject.com/US/en/Volleyball
Nguồn: THỂ THAO VIỆT NAM
